Azkuna Zentroa – Alhóndiga Bilbaok Classique = Moderne zikloaren bigarren zatia programatu du, Zinematekak Bilbon egindako 40 urteen omenez. Zikloa serie gisa antolatu da, 3 urtez, 2024, 2025 eta 2026an, hastapenetan gune honen programatzailea izan zen José Julián Baquedanorekin batera aukeratutako 45 filmekin. Ezinbesteko filmak dira, gehienbat zinemaren historian duten garrantziagatik, eta ez zuzendu dituztenen garrantziagatik.
Era berean, ziklo honek euskarri analogikoak duen balioari heldu dio berriz, zeluloideko proiekzioak eta formatu digitalekoak uztartuz. Jean-Lluc Godard-en Bande à parte (1964) filmetik hartutako Classique = moderne adierazpenak bi termino hurbiltzen ditu, antagoniko gisa erabili ohi direnak eta zinema arte gisa duen paradigma osatzen dutenak.
"Gaur egun klasikotzat jotzen dena garaikidea izan zen bere garaian, baita disruptorea ere, eta bidea ireki zion gaur egungo ekoizpenari, teknikaren, pertsonaien edo kontatutako istorioaren bidez. Era berean, berria den guztia automatikoki bilakatzen da tradizional, sorkuntza artistiko gisa hondarra uzten duen heinean", azaldu dute Zentrotik.
Zinemaren historiako ezinbesteko filmak
Zinematekaren historia berriak 2024an izan zuen lehen zikloa, eta zinemaren historiako ezinbesteko izenburuak programatzen ditu. Urtarrilaren 14an hasiko da bigarren zatia, Japoniako zinemako bi maisu eztabaidaezinen lanik bikainenekin: Kenji Mizoguchi-ren Ugetsu monogatari (Ilargi zurbilaren ipuinak) eta Yasujir? Ozu-ren Tokyo monogatari (Tokioko ipuinak). 1953ko bi film dira, oso lirikoak, baina guztiz estilo desberdinetakoak, Japonian eszenaratzeko prozesuan izandako joera desberdinen erakusgarri.
Jarraian, Pickpocket (1959) izango dugu, Robert Bresson-en erreferentziazko lana. Nouvelle Vague-n eragin handia izan zuen, eta Paul Schrader zuzendariak sarritan omendu zuen; izen bera duen liburuan, "estilo transzendentalaren" eredutzat hartu zuen.
Gero, The Apartment (1960) izango dugu, Billy Wilder-en filmik ospetsuena eta Oscar gehien lortu zuena. Komedia itxurako melodrama honetan, Alexandre Trauner-en dekoratuek era ikusgarrian distiratzen dute. Bizitzaren ikuspegi ezkor bat, amaiera zoriontsua duena.
Komedia gisa ere, Plácido (1961) aurkeztuko dugu, seguruena Luis García Berlangaren filmik onena, Espainiako gizarteaz zuen ikuspegi korrosiboarekin eta sekuentzia-planoaren eredu gorena. Bigarren kapitulu honetan, ezin bazter utzi Luis Buñuelen zinema. Ziklo honetan, Los olvidados (1950) ikusiko dugu. Obra poetikoa eta krudela da, mexikar garaiko bere filmik onenetako bat, eta hiri handi bateko errebaletako bizitza dohakabea kontatzen digu.
Estatu Batuetako zinemak bitxi bat oparituko digu: His Girl Friday (Ilargi berria) (1940), Howard Hawks-en komedia. "Estilorik gabeko bere estilo" horrekin, barre egin eta gogoeta eragiten digu aldi berean. Eta malenkoniaz negar eta barre egin nahi izanez gero, ez izan zalantzarik, ikusi Federico Fellini handiaren Amarcord (1973) testamentu-filma. Bertan, bere haurtzaroa eta gaztaroa erretratatzen ditu modu autobiografikoan.
François Truffaut zinegile eta kritikariak, Nouvelle Vague-ren ordezkaririk garrantzitsuenetako bat denak, Jules et Jim (1962) eskainiko digu, bere bigarren film luzea. Jeanne Moreau-rekin izandako maitasun-istorio eder eta tragikoa, idazle baten memoria autobiografikoetan oinarritua.
S. M. Eisenstein sobietarrarekin zinema eszenaratzeko beste modu batera hurbilduko gara. Oktyabr (1927) lanean, bere muntaketa dialektikoaren praxia dugu ikusgai. Iraultzaren orzina bat da, indarrez eta adorez betea, dokumentu-kronikaren ezaugarriak izan arren balio dramatikoz hornitua.
Othello (1951) da Orson Welles-en hamalau film bukatuetako bat. Aukera emango digu Wellesek muntaketan zuen maisutasunaz gozatzeko, William Shakespeareren obraz egin zuen egokitzapen indartsuarekin, antzerki-jatorria nabarmendu gabe, eta Alexandre Trauner-en zuzendaritza artistiko bikainarekin.
Oroitzapenezko ziklo honen bigarren kapitulua amaitzeko, Buster Keaton handiaren The General (1926) proiektatuko dugu, zinemako klasiko bat baino kontu modernoagorik ez dagoela erakusten duen lana. Gaur egun bere filmek indarrean jarraitzen dute, barre eragiten digute, hunkitu egiten gaituzte eta pentsarazten digute, duela mende bat bezalaxe.
BIGARREN ZATIAREN PROGRAMAZIO OSOA
Urtarrilak 14, asteartea | 17:00 / Urtarrilak 16, osteguna | 19:00
Ugetsu monogatari (Cuentos de la luna pálida) (1953)
Aurkeztuko du: José Julián Baquedano
Urtarrilak 21, asteartea | 17:00 / Urtarrilak 23, osteguna | 19:00
Tokyo monogatari (Cuentos de Tokio) (1953)
Urtarrilak 28, asteartea | 17:00 / Urtarrilak 30, osteguna
Pickpocket (1959)
Otsailak 4, asteartea | 17:00 / Otsailak 6, osteguna | 19:00
The Apartment (1960)
Otsailak 11, asteartea | 17:00 / Otsailak 13, osteguna | 19:00
Plácido (1961)
Otsailak 18, asteartea | 17:00 / Otsailak 20, osteguna | 19:00
Los olvidados (1950)
Martxoak 4, asteartea |17:00 / Martxoak 6, osteguna |19:00
His Girl Friday (Luna nueva) (1940)
Martxoak 11, asteartea |17:00 / Martxoak 13, osteguna |19:00
Amarcord (1973)
Martxoak 18, asteartea |17:00 / Martxoak 20, osteguna |19:00
Jules et Jim (1962)
Martxoak 25, asteartea |17:00 / Martxoak 27, osteguna |19:00
Oktyabr (October) (1927)
Apirilak 1, asteartea | 17:00 / Apirilak 3, osteguna | 19:00
Othello (1951)
Aurkeztuko du: José Julián Baquedano
Apirilak 8, asteartea | 17:00 / Apirilak 10, osteguna | 19:00
The General (1926)