Haizea iloba Down sindromearekin jaio zenean, Isabel Verdinik desgaitasuna duten pertsonen dantza-prestakuntzara eta -ikerketara bideratu zuen bere jarduera profesionala. "Nik dantza egiten badut, zergatik ez ilobak?, pentsatu zuen. Eta horrela, 1993an, Verdini Proiektua jaio zen (berezko irakaskuntza-metodoarekin), 2000. urtean Verdini Dantza Taldea bihurtu zena. Aurten, inklusioaren alde hiru hamarkadatan zehar egindako lanaren aitortza gisa, Donostiako Udalaren Urrezko Danborra jaso du Isabel Verdinik.

Nondik datorkizu dantzarako eta hura irakasteko grina?

Hau da proiektu honen abiapuntua: nire dantzari-lanbidetik ilobaren bizitzari nire aletxoa jarri nahi izateko behar pertsonala, eta dantza ikustea afektutik eta sentsibilitatetik komunikatzeko eta elkarri eragiteko aukera ematen duen hizkuntza artistiko gisa, pertsona guztien gaitasunak garatzeko aukerak emanez. Aitzindaria izan naiz espazioak sortzen, non mundu guztiak lekua duen. Verdini Dantza Taldea dantza garaikideko konpainia bat da, Verdini proiektuaren barruan sortua, nire iloba Haizea Down Sindromea duen neskatoarenganako sentitzen dudan maitasun sakonaren fruitua.

Bestalde, dantza irakatsi nahia grina eta ezagutza hori beste batzuekin partekatzeko gogotik sortzen da, eta, batez ere, gogobetetasun sakonetik nire dantzariak teknikoki zein emozionalki hazten eta garatzen ikustean. Irakaskuntzari esker, trebetasun teknikoez gain, diziplina, jarraikitasuna eta sormena bezalako balioak transmititzen ditut. Gainera, dantza-irakasle izateak aukera ematen dit belaunaldi berriak inspiratzeko, eta mugimenduaren bidez berezko ahotsa eta adierazpena deskubritzen laguntzeko.

Dantza zer da zuretzat?

Dantza adierazpen artistikoa da, zeinak gorputzaren mugimendua erabiltzen duen emozioak komunikatzeko, istorioak kontatzeko eta mugimenduaren edertasuna aztertzeko. Dantza-irakasle batentzat, diziplina teknikoa izateaz gain, sormena, diziplina eta dantzarien eta haien gorputzaren arteko lotura sustatzeko bitartekoa ere bada.

Era berean, dantzak talde-lana, konfiantza eta autoadierazpena sustatzen ditu, ikasleei aukera emanez haien nortasuna ezagutzeko eta gizarte-trebetasunak garatzeko.

Irakasle naizen aldetik, ikaskuntzaren bidaian gidatzea da nire egitekoa, teknika, musikaltasuna eta interpretazioa ulertzen lagunduz, sormen-prozesuaz gozatzea eragitearekin batera. Funtsean, giza mugimenduaren ospakizuna da dantza, eta dantzari bakoitzean artearekiko grina eta maitasun hori lantzea da gure lana.

Nola sortu ziren Verdini proiektua eta Verdini Dantza Taldea?

Kulturan, desgaitasuna duten pertsonen jarduerak normalizatzeko beharraz jabetzen ginelako sortu ziren. Gure kasuan, dantzaren bidez.

Zein da filosofia?

Aniztasuna ikusarazteko eta balioan jartzeko egiten dugu lan, dibertsitate funtzionala duten pertsonen aitorpen sozial bidezkoagoa lortzen laguntzeko xedearekin, gizarte bidezkoago baterantz begirada sentikor eta eraldatzaile berri bat eragiteaz gain. Arte-espazio anitza eta unibertsala aldarrikatzen dugu.

Verdini Dantza Taldea Down sindromea duten eta ez duten pertsonek osatzen dute. Zertan datza Verdini metodoa?

Behaketan oinarritzen da Verdini metodoa: hobekien datorkien mugimendua ikertzean, banan-banan prestatzean dantzari bakoitza, dantza haien gorputzetara egokitzean eta emozioak asko zaintzean. Aurrekoez gain, teknika, lanorduak barran eta zoruan, diagonalak... ere badaude.

Bereizten gaituena da dantzariaren emoziora iristen jakin badakigula, hanka bat altxatu aurretik emozio hori ateratzen baitu.

Zein eginkizun betetzen dute familiek zuen irakaskuntza-jardueran?

Triste edo urduri ikusten ditudanean, gurasoei galdetzen diet ea zerbait gertatu zaien. Gurasoak ondo badaude, haien semea edo alaba ondo egongo da, eta alderantziz. Haurrak etxean ikusten eta bizi dutenaren isla dira, horregatik niretzat oso garrantzitsua da familiekin lan egitea. Verdinirentzat, funtsezko atalak dira.

Verdini Dantza Taldea dantza-konpainia ere bada, zeinak berezko ekoizpenak sortzen dituen eta beste eragile batzuekin elkarlanean aritzen den. Nola osatzen dituzue ikuskizunak?

Beste edozein konpainiak bezala, lehenengo prestatu behar da... Eta, lehen esan dudan bezala, behaketan oinarritzen da, dantzari bakoitzarekin mugimendua ikertzean eta, ondoren, koreografia bakoitza sortzean eta hobetzean.

Zein da zuen lan egiteko modua?

Verdini metodoa aplikatzen dugu, zeina oso lan pertsonalizatuan oinarritzen baita eta dantzari bakoitzaren inguruabarretara egokituta baitago. Aretoan sartzearekin batera, desberdina da, haiekin zauden une bakoitzean, begirada-gurutzaketa bakoitza. Bizitza magikoa izatea eragiten dute; ilusio, maitasun eta hobetzeko grina handiagoa dago. Lurretik jaikitzen dira ezin dutenean ere, makurtu egiten dira, pausoa errepikatzen dute ondo egin arte. Pauso bat egiteko, agian, hamar minutu gaude, baina ez zaie axola.

Iaz, Verdinik 30 urte bete zituen eta aurtengo urtarrilean Urrezko Danborra jaso zenuen, Donostiako Udalak ematen duen sari gorena. Momentuko nerbioak igarota, eta nolabaiteko perspektibarekin, zer ekarri dizu aintzatespen horrek zuri eta Verdini Dantza Taldeari?

Donostiako Udalaren aldetik, oso laguntza garrantzitsua izan da, Donostiako udalbatza osoak Isabel Verdiniren hautagaitzaren aldeko botoa eman baitzuen. Aitorpen hori bultzada bat da pertsona guztien gizarte-inklusioan lan egiten jarraitzeko eta, batez ere, kulturaren munduan. Estualdi eta zailtasunez betetako 30 urteren ondoren, ibilbide zoragarri baten amaiera bikaina izan da hori, non beti sinetsi baitugu egiten genuen horretan eta, horregatik, lanean jarraitu dugu beti.